عصرایران ؛ پرزیدنت اوباما ،امروز بار دیگر فرمان تحریم های ایران را به مدت یک سال دیگر امضا و تمدیدکرد و این در حالی است که هر بار كه موضوع تحريم ايران مطرح مي‌شود اين پرسش نيز دوباره پررنگ مي‌گردد كه اساسا ما كي تحريم نبوده‌ايم؟
از پيروزي انقلاب در 22 بهمن 57 تاكنون (20 اسفند 88) بیش ازحدود 11 هزار روز سپري شده و در اين بين ايالات متحده تنها در حدفاصل پيروزي انقلاب تا 13 آبان 58 (اشغال لانه جاسوسي) يعني کمتر از یک سال ايران را تحريم نكرده و پس از آن به انحاء مختلف آمريكا تحريم عليه ايران را گسترش و ادامه داده است.
به معناي ديگر ملت ايران 10 هزار و 928 روز است كه توسط آمريكا و برخي از همپيمانانش مورد تحريم و محاصره اقتصادی واقع شده است و اين روزشمار را مي توان هر 24 ساعت به روز کرد.
به هر حال واقع‌بيني يا عقلانيت سياسي مي‌گويد اگر سياستي 10 هزار و 928 روز ادامه يابد اما نتيجه‌اي حاصل نشود نشان دهنده شكست آن سياست است، شكستي كه ايالات متحده و متحدان غربي‌اش حاضر به پذيرش آن نيستند.
به بيان ديگر ، اين تحريم ها ، هر چند بي تعارف و پرده پوشي ، موجبات رنج ايرانيان شده ، اما از آن سو ، غايت واضعان تحريم را نيز بر آورده نکرده است.
به گزارش عصرایران ، تقويم تحريم‌هاي آمريكا عليه ايران را مي‌توان در شش دوره كلي سنجيد:
مقطع اول دوره اشغال لانه جاسوسي (از 1979 تا 1981)
مقطع دوم دوران دفاع مقدس (از 1981 تا 1988)
مقطع سوم دوران سازندگي (از 1989 تا 1992)
مقطع چهارم دوره كلينتون و مهار دوجانبه (از 1993 تا 2001)
مقطع پنجم پس از واقعه 11 سپتامبر 2001
و مقطع ششم آغاز قطعنامه‌هاي شوراي امنيت از سال 2006 تاكنون.
به‌رغم آنكه تحريم‌ها در اين ادوار هر بار به شكل تازه‌اي مطرح و اعمال شده ولي نتوانسته به اهداف خود (از سرنگونی نظام گرفته تا دست برداشتن از برنامه های هسته ای) دست يابد.
از جنگ جهاني دوم به اين سو ،به‌ويژه پس از دهه 70 ميلادي ضريب موفقيت تحريم‌ها در دنيا كاهش یافته و اين مساله در دوران جديد بسيار كمتر هم شده است.
در فاصله جنگ جهاني اول تا سال 1990 يعني در طول نزديك به 75 سال در مجموع 115 تحريم اقتصادي عليه كشورهاي مختلف تصويب و به اجرا گذاشته شد، كه به طور متوسط برابر است با 1.5 تحريم در سال.
اما از سال 1990 تعداد تحريم‌هاي اقتصادي به شدت افزايش يافته است. براي مثال در فاصله 1990 تا 1999 كشورهاي جهان 66 تحريم اقتصادي را تجربه كردند.
به عبارت ديگر، ميانگين سالانه تعداد تحريم‌ها نزديك به پنج برابر شد. يعني از 1.5 تحريم در سال، در دوره 1918 تا 1990 به 6.6 تحريم در سال طي دوره 1990 تا 1999 افزايش يافت.
اتفاقاً یکی از علل کاهش میزان توفیق تحریم ها در جهان معاصر نیز همین افزایش تحریم هاست زیرا وقتی گستره تحریم ها وسیع می شود و کشورهای متعددی را در بر می گیرد ، ساختارهای متناسب با آن نیز در نظام اقتصاد رسمی و غیر رسمی بین المللی شکل می گیرد.
به باور بسياري از كارشناسان دليل اصلي اين افزايش خيره‌كننده را بايد در فروپاشي اتحاد شوروي، پايان جنگ سرد و يكه‌تازي ايالات متحده دانست زيرا دولت ايالات متحده همواره بزرگترين سهم را در كاربرد سياست تحريم اقتصادي داشته است. به‌طوري كه در دوره 1918 تا 1990 دولت آمريكا مسئول 77 مورد از كل 115 تحريم اقتصادي جهان، يعني 67 درصد كل تحريم‌ها بود، اما در دوره 1990 تا 1999 سهم آمريكا در كل تحريم‌هاي اقتصادي جهان به 92 درصد افزايش يافت.
تنها در دوره اول رياست جمهوري كلينتون، دولت آمريكا 61 تحريم اقتصادي(جزئی یا کلی) را عليه 35 كشور جهان با جمعيتي بالغ بر 2.3 ميليارد نفر يعني حدود 42 درصد كل جمعيت جهان به اجرا گذاشت.
بخشي از اين تحريم‌هاي ايالات متحده در طول 30 سال گذشته همواره مربوط ملت ايران بوده به‌طوري كه از 14 نوامبر 1979 يعني 10 روز پس از اشغال لانه جاسوسي در تهران، جيمي كارتر طي بخشنامه 12170 دستور ضبط 12 ميليارد دلار دارايي‌هاي ملت ايران در آمريكا و تحريم تمامي واردات از ايران را صادر كرد.
چند ماه بعد در آوريل 1980 كارتر تمامي مبادلات تجاري و مسافرت به ايران را ممنوع كرد ؛ قانون شرایط اضطراری ملی نیز در دولت کلینتون و در 15 مارس سال 1995 به تصویب رسید که طی آن بر دامنه تحریم های ایران افزوده شدو اين روند در طول 30 سال گذشته با 34 دستور العمل مشابه ديگر دولت آمريكا ادامه يا گسترش يافته است.
بدون شك همه آنچه دولت ايالات متحده در طول اين سال‌ها عليه ايران انجام داده تمام آن چيزي بوده كه مي‌توانسته انجام دهد و اگر توان افزايش بيشتر فشارها را داشت قطعا فروگذار نمي‌كرد.
اينک گذشته از تمدید یک ساله قانون “شرایط اضطراری ملی” سخن از دور جديد تحريم ها در شورای امنیت است و آنچه در طول 30 سال گذشته رخ داده ، اين بار در “مقطع هفتم” و با رويکردهايي جديدتر طي خواهد شد و لابد فشارهاي سنگين تري بر ايران تحميل خواهد شد اما اگر اين تحريم ها در سه دهه و 6 مقطع گذشته آمال آمريکا و هم پيمانانش را برآورده ساخته ، اين بار هم بر آورده خواهد ساخت.